TGDD Yönetim Kurulu Başkanı Faruk ÇAĞLA’nın verdiği konferans ve açtığı sergi üzerine Prof. Ahmet ATAN yazdığı değerlendirme yazısında adeta TGDD’nin faaliyetlerinin önemine işaret ederek; grafik tasarımın özellikle yasalarla koruma ve kollama altına alınması gerektiğini belirtti. Prof. ATAN’ın değerlendirmesinin özeti şöyle:
Grafik tasarım alanında “yapma kültürü” ne kadar önemli ise; tüketim toplumunun “bakma kültürü” de o kadar önemlidir. Grafik Tasarım alanı tesadüfi tasarımlar değildir. Bu nedenle çalışma alanı piyasaları yönlendirebiliyorsa, yasalarla koruma ve kollama altına alınmalıdır. Aksi halde her alanda olduğu gibi bu alanda da kargaşalara yol açabilir.
BİR GRAFİK TASARIM USTASI FARUK ÇAĞLA
Faruk Çağla’nın İstanbul Gelişim Üniversitesinde verdiği Grafik Tasarım ile ilgili Konferansını dinledim. Uygulama boyutu ile ürettiği Logo tasarımları ve Karikatür çalışmalarından oluşan sergisini de gözledim. Geçmiş yılların tüm mesleki birikimlerini, süre ile sınırlı bir ortamda öğrenci ve diğer izleyiciler ile paylaştı. Sıkıcılık bu tür konferansların kaçınılmazlıklarındandır. Ancak Faruk Çağla’nın genel anlamda alan hakimiyeti, bize bu sıkıcılığı hissettirmedi. Konferans başlığı hem içerik açısından hem de biçim açısından ilgi çekici oldu. “YASA PİYASA ” …
Grafik Tasarım Alanı mensupları, tasarım ve uygulama çalışmalarını yürütürken karşılaştıkları ahlaki ve hukuki sorunlarla sürekli içiçelik halindedir. Üretim tüketim ilişkileri içinde tanıtıma yönelik Grafik Tasarım çalışmaları bir köprü görevi yerine getirir.
“Beyin Bedava” olarak algılandığı bir ortamda, Tasarım Gücünün para etmesini beklemek elbette çok iyimser bir yaklaşım. Buna rağmen artık piyasa mantığının, yasalarla kontrol altına alınma zamanının geldiği görüşümü paylaşmak isterim. Piyasada yer tutan “müşteri velinimetimizdir”. Atasözünden yola çıkılarak; Müşteri her zaman haklıdır, yanlışı hoşgörülemez.
19.yüzyılın ikinci yarısında fotoğraf makinasının icadı sinema fonksiyonlarının geliştirilmesi, dijital ortamda ürün geliştirmenin önünü açmıştır. Bilgisayarlar her alanda olduğu gibi Grafik tasarım alanına da kolaylık getirdiği gibi, alan uzmanlarına kalite ve zaman kazandırmıştır. Endüstriyel toplum yaşantısının üretim tanıtım ilişkilerinde Grafik Tasarım alanı önemli bir yer tutmuştur. Grafikerler üretim tüketim ilişkilerinin hemen hemen baş aktörleri olmuşlardır. Ancak halen Asya çadır kültürünü iliklerine kadar hisseden Türk toplumu, sanat alanını bir angarya olarak görmeye devam etmektedir. Aslında bu anlayış sektörel olduğu kadar ülke yönetimine hükmeden devlet yöneticileri için de geçerlidir. Kültür ve Turizm Bakanlığının son yıllarda kaldırdığı “Devlet Resim Heykel Yarışmaları” bunun en somut delilidir.
Ülkede, para sirkülasyonun merkezi sektör kasalarıdır. Üretim pazarlamasının tanıtımını gerçekleştiren Grafikerler, tanıtım sürecinin kazananları arasında yer alırken, iş disiplinin yeterince anlatılamadığından veya anlaşılmak istenmediğinden dolayı, birçok mağduriyetler ve mahrumiyetler yaşanmakta ya da kasıtlı olarak yaşatılmaktadır. Böyle bir durumda en yapılması gereken, piyasayı şekillendirecek olan telif yasalarının belirlenmesi, çağın gereklerine göre yeniden güncelleştirilmesi ve herkes için eşit olarak uygulanmasıdır.
İşte böyle bir ortamda, “Yasa Piyasa” başlıklı Faruk Çağla Konferansı önem taşımaktadır. Alaylı anlayış ile çalışmak, Grafik Tasarım alında birçok boşluğu doldurmaktadır. Ancak Grafik Tasarım alanı sadece bir bilgisayar operatörlüğünden ibaret değildir. Bu temelli tahsil düzeyinde ele alınması gereken bir bilgi birikimi ve kültür işidir. Grafik tasarım alanında “yapma kültürü” ne kadar önemli ise; tüketim toplumunun “bakma kültürü” de o kadar önemlidir. Grafik Tasarım alanı tesadüfi tasarımlar değildir. Bu nedenle çalışma alanı piyasaları yönlendirebiliyorsa, yasalarla koruma ve kollama altına alınmalıdır. Aksi halde her alanda olduğu gibi bu alanda da kargaşalara yol açabilir.
Toplumun bilinçlenmesi, Devlet Yönetiminin de bilinçli olmasından geçer. Anadolu tabiri ile; “Halaybaşı mendilini sallaya sallaya nereye giderse kuyruk da oraya gider”.. Bu açıdan sektör temsilcilerinin “ben böyle istiyorum” anlayışından vazgeçerek, karşılıklı istişare ile tasarımı tamamlanması bu bilinçlenmenin olumlu yansıması olacaktır.
Faruk Çağla böyle bir dönemde “yasa piyasa” konusunda görüş ve önerilerini paylaşmıştır. Başkanlığını yaptığım Grafik Tasarım Bölümü adına teşekkür ediyorum.
Prof. Ahmet ATAN
İstanbul Gelişim Üniversitesi
Grafik Tasarım Bölüm Başkanı
